Hoofdstuk 6

Vorige hoofdstuk  –  Volgende hoofdstuk

LOOPBAANONDERBREKING – ZEVENDE TOT TWAALFDE MAAND

1.

De laatste stukjes tekst schrijven en nalezen. Lay-outs nazien. Extra stukjes tekst schrijven. Bladspiegels omgooien. Nog meer teksten bijschaven en uiteindelijk toch schrappen. Drukproeven corrigeren.
Ik ben één week met de kern van mijn werk bezig: een magazine maken. Dat voelt goed.
Het is natuurlijk veel ad hoc werk, maar toch te doen. Ik heb dat ad hoc werk namelijk gepland. Ik heb al lang op voorhand in mijn agenda gezet dat ik deze week uitsluitend hiermee bezig zou zijn. En kijk, het lukt me perfect, zonder angst, zonder stress, zonder uitstelgedrag.
Voor de rest hou ik me aan mijn schema: mail checken op vaste tijdstippen, ’s middags een uurtje buiten wandelen, korte pauzes weg van de werkplek… Blijkbaar is mijn truc om met het onvoorspelbare om te gaan: blijven vasthouden aan een vaste routine met voldoende rustpunten.
Ik roloog om mezelf. Had ik nu echt een half jaar nodig om het warm water uit te vinden?

2.

De Grote Hervormingen dreigen helemaal mis te lopen. Plots zit ik middenin een open stellingenoorlog. Mensen worden woest, mensen barsten in tranen uit. Ik zie kantoorpolitiek op zijn allersmalst. Bah.
Intussen vallen verschillende collega’s uit. Eén dag, twee dagen, een hele week. Last-minute, ongepland, met spoedverlof of een ééndagsziekte. “Ik had eigenlijk net zo’n paniekaanval als jij beschreven hebt,” bekent een van hen later. “Ik kon niet meer denken, ik kon me bijna niet meer bewegen. Ik blokkeerde helemaal. Alles is om zeep, dacht ik. Ze maken het me zo moeilijk, alles werkt tegen, het lukt gewoon niet meer!”
Er waart een gerucht door de gangen. De arbeidsgeneesheer zou de directie een officiële verwittiging gegeven hebben. Dat het ziekteverzuim in onze afdeling significant groter is dan in de rest van de organisatie. Dat dat wijst op een structureel probleem.
Ik ben natuurlijk een van die ziekteverzuimers. (Wat een hatelijke term, ‘verzuim’. Alsof je een schandalige zonde tegenover je werkgever begaat. Zo één waarvoor je met onmiddellijke ingang ontslagen zou worden, ware het niet dat ze schoorvoetend die ziekte van jou als verzachtende omstandigheid moeten aanvaarden.) Ik help die statistieken mee omhoog. Dat voelt niet correct: mijn situatie is toch te specifiek om er de organisatie met de vinger voor te wijzen? En ik krijg toch alles wat ik nodig heb om langzaam te herstellen?
Anderzijds: als ik goed tel, is de voorbije jaren al zeker één vijfde van de afdeling uitgevallen met een burn-out. Of met oververmoeidheid, of iets gelijkaardigs. Als het gerucht klopt, dan kan ik de alarmbel van de arbeidsgeneesheer wel begrijpen. Nu vind ik het niet eerlijk om dat allemaal op het werk te steken. Sommige collega’s hebben me toevertrouwd dat hun uitval meer met persoonlijke zaken te maken had. Maar onnodige stress op het werk kan dat natuurlijk allemaal versterken. Dat is hoe ik mijn eigen burn-out zie: de diepe oorzaak moet ik in mezelf zoeken, maar de emmer is niet toevallig op het werk overgelopen.
Andere collega’s zien het minder genuanceerd. “Maar jongen toch, hebben ze jou ook al klein gekregen”, zucht er één wanneer ik over mijn burn-out vertel.
“Dat is eigenlijk niet waarom ik gecrasht ben”, werp ik tegen. “Nu ja, dingen die vierkant lopen op het werk, dat ís natuurlijk een deel van het probleem. Dat zorgt voor stress en spanningen. Maar de essentie is dat ik compleet fout gereageerd heb op die stress en die spanningen. Dàt probeer ik nu anders te doen.”
“Maarten, jij bent veel te goed voor deze organisatie. Het siert je dat je het zo diplomatisch stelt. En dat je alle nadruk op jezelf wil leggen. Maar ik blijf erbij: de manier waarop ze hier met mensen omgaan, dàt is de oorzaak van alle problemen.”
Ik weet ook niet meer wat ik ervan moet denken. Ligt het dan toch meer aan de organisatie dan aan mezelf? Ben ik zo naief dat ik dat niet zie?
Ik ben bar slecht in mensen lezen, ik kan geen non-verbale signalen herkennen, zelfs niet als iemand ze me met een grote rode pijl aanwijst. Maar nu zijn er signalen die met knipperende neonverlichting en loeiende sirenes voor mijn ogen komen springen. Het verbaast me eerlijk gezegd dat er niet méér collega’s crashen zoals ik heb gedaan. Misschien trekken ze zich op aan de hoop op ander werk? Heel wat collega’s kijken stiekem uit naar een andere job, kom ik te weten. Collega’s van wie ik het nooit verwacht had. Mijn god, ik lijk op dit moment de enige die zich wèl goed voelt op het werk!

3.

Het moest er eens van komen, veronderstel ik. Net geen half jaar na mijn terugkomst, kan ik het werk niet meer loslaten.
Ik heb stress. Veel stress. Ik moet ab-so-luut noodzakelijk een deadline halen voor de Inspectie van Financiën. En er is nog zoveel werk aan het dossier, nog zo veel dingen die scheef zitten en vragen die open blijven. Ik kan het niet loslaten, het werk blijft heel het verlengde weekend in mijn hoofd spoken. En in mijn darmen.
Ik glijd weer af naar oude patronen. Ik kan ’s avonds niet meer slapen, krijg mezelf niet meer op tijd naar boven. Ik grijp veel te vaak naar mijn computer, wil voortdurend Facebook en Twitter checken. En ik voel weer een enorme behoefte om uren aan een stuk te gamen. Dingen als Civilization, of Caesar VI. Maakt niet zoveel uit, als het spel maar eindeloos lang blijft duren.
Uiteindelijk haal ik de deadline. Met enkele noodgrepen, weliswaar. Maar toch, het blijft een overwinning op de tijd. En op mezelf. Het weekend daarop kan ik weer beter ontspannen.
Maar er lijkt iets te zijn gebroken. De volgende maanden vind ik het steeds moeilijker mijn nieuw leven recht te houden. Het gaat op en af. De ene week gaat het goed, de andere week vlucht ik weer terug naar mijn oude gedrag. Tien vensters tegelijk open op het werk. Tablet én telefoon op mijn schoot, voor de tv. Dingen uitstellen, dingen vooruitschuiven. Tot een kot in de nacht wakker blijven.
Mijn kleine trucjes om tot rust te komen werken niet meer goed. Misschien moet ik iets méér zoeken. Meditatielessen? Of beter mindfulnesstraining? De psycholoog heeft dat al een paar keer aangeraakt. Ik heb het altijd afgewimpeld, ik sta nogal wantrouwig tegenover alles wat naar zweverigheid ruikt. Maar aan de andere kant, proberen kan toch geen kwaad? Een paar collega’s hebben het ook al geprobeerd. Met enige scepsis begonnen, maar nu zijn ze fan.

4.

De kogel is door de kerk: ik neem loopbaanonderbreking. Eén dag per week. Ik ben niet meer van plan nog voltijds te werken. Vier dagen is genoeg voor mij.
Tot nu toe zit ik nog steeds in deeltijds ziekteverlof. Eerst was het 50 procent, dan 30 procent, en nu 20 procent. Mijn ziekteverlof langzaam afbouwen, het werken langzaam opbouwen: dat was niet makkelijk. Elk extra dagdeel werk betekende een schok. Meer verplichtingen, minder recuperatie. Toch is het me telkens gelukt me aan te passen.
En nu komt het moment om er een streep onder te trekken. Maar ik wil niet terug voltijds werken. Ik besef dat ik dat niet aankan. Niet met deze job. Niet in deze fase van mijn leven. Daarom wil ik overstappen op loopbaanonderbreking.
Ik schrik wat van de reactie van mijn vrouw: “O, prima. Dan kun je die dag de kleine wat vroeger gaan halen op school.” Ik stok. Dat… dat is niet wat ik in gedachten heb. Ik ging ervan uit dat onze zoon in de naschooolse opvang zou blijven, net als het voorbije jaar. Ik ben hem tijdens mijn ziekteverlof toch ook niet vroeger gaan halen? Waarom zou ik dat nu dan wel doen?
Als ik er goed over nadenk, snap ik wel waar haar reactie vandaan komt. Zij heeft het voorbije jaar ook viervijfde gewerkt. Op hààr vrije dag ging ze de kleine elke keer trouw na de klasuren al halen. Om de rest van de dag samen met hem te knutselen. Of cakejes te bakken. Zoals de meeste mensen doen. “Dat breekt toch, zo eens een dag niet met het werk maar met je kinderen bezig zijn,” zeggen ze dan. Dat geloof ik graag. Maar dat is niet wat ik wil. De weekend-dagen zijn al zoon-tijd. Mijn loopbaanonderbreking neem ik puur en alleen voor mezelf. Ik wil een hele dag voor mij en mij alleen. Een beetje huishouden inhalen ’s ochtends, dat wil ik er nog wel bijpakken. Maar de rest van de dag is enkel voor ontspanning. Wandelen. Fietsen. Lezen. Schrijven. Mijn batterijen opladen op míjn manier.
Ik wil er geen verwarring over laten bestaan. Daarom ga ik niet voor het (voordeligere) stelsel van ouderschapsverlof. Ik neem gewone loopbaanonderbreking pur sang. Zodat het duidelijk is dat ik dit voor mezelf doe, en niet voor de kinderen. (En gelukkig snapt mijn vrouw dat ook wel.)
Ik kies maandag als rustdag. Dat lijkt me ideaal: recupereren van de thuisdrukte van het weekend en mezelf opladen voor de werkdrukte vanaf dinsdag. En als ik dan ook één dag in de week kan thuiswerken, moet ik maar drie keer per week naar Brussel pendelen. Nog idealer.
Er is nog één probleem. Maandag is eigenlijk de vaste thuiswerkdag voor ons team. Als ik terug wil thuiswerken, moet ik dus verkocht krijgen dat het op een andere dag mag. Op vrijdag, hoop ik. Maar ik stel het weer tot het allerlaatste moment uit om het aan mijn teamhoofd te vragen. Ik weet dat ik iets moeilijks vraag van haar. Ze houdt er zelf niet van, van alleen zitten. Ze voelt zich niet op haar gemak als we niet allemaal aanwezig zijn op haar kantoordagen. En met mijn nieuwe regime zal ze me maar twee dagen per week meer zien (zij werkt niet op woensdag). Toch gunt ze het mij. “We zullen het proberen”, zegt ze na slechts een paar seconden aarzelen. Mijn andere collega’s zijn ook blij. “Goed dat je in de eerste plaats aan jezelf hebt gedacht.” Heb ik al verteld dat ik schatjes van collega’s heb?

Vorige hoofdstuk  –  Volgende hoofdstuk